Przed podróżą – strona www.turystykabezryzyka.gov.pl
O co zadbać przed wyjazdem? Jak się przygotować, co zabrać, o czym lepiej nie zapomnieć? Strona internetowa www.turystykabezryzyka.gov.pl jest przydatna dla wszystkich osób, które podróżują w kraju i za granicą. Znajdują się na niej informacje na temat przygotowania do podróży, bezpiecznego transportu, w tym praw pasażerów, bagażu, zdrowia i ubezpieczeń podróżnych, dokumentów, wypoczynku dzieci i młodzieży, praw klientów biur podróży, a także reagowania w trudnych sytuacjach.
Strona www.turystykabezryzyka.gov.pl została przygotowana przez Ministerstwo Sportu i Turystyki w ramach akcji informacyjnej na temat szeroko pojętego bezpieczeństwa turystów. Powstał także spot informacyjny:
Zachęcamy do skorzystania ze strony i życzymy bezpiecznego wypoczynku!
Rodzicu, sprawdź autobus, który wiezie Twoje dziecko
Bezpieczny Autobus to uruchomiona przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych e-usługa, dzięki której można szybko i w łatwy sposób sprawdzić w Internecie informacje o autobusie lub autokarze, którym planowana jest wakacyjna podróż lub którym codziennie jeździmy do szkoły lub do pracy. Wystarczy wpisać numer rejestracyjny autobusu na stronie serwisu www.bezpiecznyautobus.gov.pl, aby uzyskać dostęp do informacji.
Dzięki e-usłudze sprawdzimy między innymi, czy pojazd:
ma ważne, obowiązkowe ubezpieczenie OC,
posiada ważne, obowiązkowe badanie techniczne,
ma dane techniczne, takie jak liczba miejsc czy masa pojazdu,
nie jest oznaczony obecnie w bazie jako kradziony.
Usługa jest dostępna z każdego urządzenia mającego połączenie z Internetem i przeglądarką, w tym również z urządzenia mobilnego. Informacje wyświetlane w ramach usługi są wiarygodne, pochodzą bezpośrednio z rejestru państwowego, jakim jest Centralna Ewidencja Pojazdów, prowadzona przez ministra spraw wewnętrznych.
Przed wakacjami – co warto wiedzieć? Bezpieczny wakacyjny wypoczynek dzieci i młodzieży
Fot. Photogenica
Rodzicu, o tym musisz pamiętać!
Organizator wypoczynku (kolonii, obozu) musi zgłosić wyjazd do właściwego (ze względu na siedzibę organizatora) kuratorium oświaty.
Z uwagi na bezpieczeństwo dzieci w zgłoszeniu ma obowiązek podać m.in. dane dotyczące miejsca wypoczynku i rodzaju zakwaterowania, liczby uczestników, zatrudnionej kadry oraz programu pracy z dziećmi. Musi również podać informacje na temat zapewnianej opieki medycznej.
Dzięki temu wizytatorzy mogą skontrolować miejsca wypoczynku nie tylko przed, ale i w trakcie pobytu dzieci. Podobne kontrole może przeprowadzać straż pożarna, sanepid, nadzór budowlany. Rodzic, aby czuć się spokojnym o bezpieczeństwo swojego dziecka, przed wykupieniem turnusu, może sprawdzić organizatora w specjalnie stworzonej bazie wypoczynku.
Znajdują się w niej wszystkie legalnie organizowane obozy, kolonie i inne formy zorganizowanego wypoczynku.
Rodzic z bazy wypoczynku dowie się wszystkiego o organizatorze, pozna m.in. jego adres, numer telefonu, e-mail, termin oraz lokalizację wypoczynku. Dzięki bazie informacje o poszczególnych zgłoszeniach przesyłane są elektronicznie do właściwych miejscowo służb sprawujących nadzór nad wypoczynkiem.
Bezpieczna opieka
Każdy organizator jest zobowiązany do zapewnienia bezpiecznych warunków wypoczynku i właściwej opieki wychowawczej. Musi również zatrudniać odpowiednio przygotowaną kadrę pedagogiczną.
Kierownikiem wypoczynku może być osoba, która spełnia łącznie poniższe warunki:
posiada zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego,
jest pełnoletnia,
ma co najmniej średnie wykształcenie (nie dotyczy czynnych instruktorów harcerskich w stopniu co najmniej przewodnika, pełniących funkcję kierownika
w formach wypoczynku prowadzonych przez organizacje harcerskie),
ma zaświadczenie o ukończeniu kursu na kierownika wypoczynku (nie dotyczy osób zajmujących stanowiska kierownicze w szkołach i placówkach oraz czynnych instruktorów harcerskich w stopniu co najmniej podharcmistrza),
posiada co najmniej trzyletni staż pracy dydaktyczno-wychowawczej lub opiekuńczo-wychowawczej (nie dotyczy nauczycieli, instruktorów harcerskich
w stopniu co najmniej podharcmistrza).
Wychowawcą wypoczynku może zostać osoba, która spełnia łącznie poniższe warunki:
posiada zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego,
jest pełnoletnia,
ma co najmniej średnie wykształcenie (nie dotyczy instruktorów harcerskich
w stopniu co najmniej przewodnika, pełniących funkcję wychowawcy w formach wypoczynku prowadzonych przez organizacje harcerskie),
ukończyła kurs na wychowawcę wypoczynku (nie dotyczy nauczycieli, instruktorów harcerskich w stopniu co najmniej przewodnika, przodowników turystyki kwalifikowanej, instruktorów Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego oraz trenerów i instruktorów sportu).
Również studenci szkół wyższych, kierunków i specjalności, których program obejmuje przygotowanie pedagogiczne oraz słuchacze kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów językowych, po odbyciu odpowiedniego przeszkolenia, a także spełniając powyższe warunki, mogą być wychowawcą wypoczynku bez ukończenia kursu na wychowawcę wypoczynku, ale tylko do 31 sierpnia 2015 r.
Kierownikiem wypoczynku lub wychowawcą wypoczynku nie może być osoba karana m.in. za:
umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu na szkodę małoletniego,
przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletniego,
przestępstwo przeciwko rodzinie i opiece,
albo wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej
z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi.
Jeśli kandydat na kierownika lub wychowawcę wypoczynku jest jednocześnie zatrudniony na podstawie przepisów, które przewidują warunek niekaralności – zamiast zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego, musi przekazać organizatorowi wypoczynku oświadczenie o niekaralności.
Rodzicu,
Wymagaj od organizatora, z którym wyjeżdża Twoje dziecko, aby przed wyjazdem przekazał wszystkie istotne informacje o wypoczynku i ewentualnych dodatkowych wymaganiach.
Nie zapomnij wypełnić i przekazać organizatorowi wypoczynku karty kwalifikacyjnej uczestnika wypoczynku Twojego dziecka.
Aby pomóc rodzicom, ale także dzieciom i młodzieży, w odpowiednim przygotowaniu się do wakacyjnych wyjazdów MEN przygotowało „Poradnik bezpiecznego wypoczynku”.
Spakuj dziecku odpowiedni bagaż
Przed samym wyjazdem bardzo ważne jest odpowiednie skompletowanie bagażu. Tak by był on dostosowany do możliwości dziecka. Zdarza się bowiem, że w pobliżu nie ma osoby, która mogłaby mu pomóc w niesieniu. Dobrze byłoby, gdyby był to jeden większy plecak, walizka lub torba, a dodatkowo niewielki plecak podręczny. Jeśli jest to wyjazd o charakterze sportowym, wymagany sprzęt (np. narty, snowboard) należy dobrać do warunków fizycznych i umiejętności dziecka. Zachęcamy wszystkich do pobrania listy rzeczy, jakie powinny się znaleźć w bagażu dziecka.
Niepokojące sygnały o przebiegu wypoczynku?
Jeśli do rodziców docierają niepokojące sygnały o sytuacji, np. na kolonii, powinni zgłosić je przede wszystkim do właściwego ze względu na miejsce lokalizacji wypoczynku kuratorium oświaty. W zależności od problemu, jakiego dotyczą nieprawidłowości, rodzice mogą także powiadomić właściwą (zgodnie z miejscem wypoczynku) powiatową stację sanitarno-epidemiologiczną.
Akcja „Przed wakacjami – co warto wiedzieć” na stronie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Departament Informacji i Promocji
Ministerstwo Edukacji Narodowej
Pytania i odpowiedzi
W jakim terminie należy zarejestrować wypoczynek?
W celu uzyskania zaświadczenia o przyjęciu zgłoszenia wypoczynku, wniosek musi zostać zarejestrowany w elektronicznej bazie i przesłany przez organizatora do kuratora oświaty właściwego ze względu na miejsce siedziby organizatora w formie wydruku (decyduje data stempla pocztowego) najpóźniej na 21 dni przed rozpoczęciem wypoczynku. Każdy z turnusów musi być zarejestrowany jako osobne zgłoszenie.
Czy zgłoszeniu podlega wypoczynek w miejscu zamieszkania taki jak: lato w mieście, półkolonie?
TAK. Organizatorzy wypoczynku, który odbywa się w miejscu zamieszkania dzieci i młodzieży w formach takich jak lato w mieście albo półkolonie, powinni zarejestrować ten wypoczynek, wybierając odpowiedni jego rodzaj spośród dostępnych w formularzu rejestracyjnym. Wypoczynek organizowany w miejscu zamieszkania będzie rejestrowany na formularzu stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia, a więc w oparciu o informacje wymagane przy organizacji tzw. małej formy wypoczynku.
3. Czy zgłoszeniu jako wypoczynek podlega wakacyjny wyjazd trwający jeden dzień ?
TAK. Organizatorzy wakacyjnego wyjazdu 1-dniowego powinni zarejestrować ten wypoczynek wybierając odpowiedni jego rodzaj spośród dostępnych w formularzu rejestracyjnym „wypoczynek w miejscu zamieszkania oraz wyjazd jednodniowy”. Wypoczynek ten będzie rejestrowany na formularzu stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia, a więc w oparciu o informacje wymagane przy organizacji tzw. małej formy wypoczynku.
W jaki sposób powinna być zorganizowana opieka medyczna dla uczestników wypoczynku?
Nie ma aktu prawnego regulującego kwestie konkretnego sposobu organizacji opieki medycznej w ramach wypoczynku, która powinna zostać zapewniona jego uczestnikom. Każdy organizator wypoczynku dzieci i młodzieży ma obowiązek przedstawić w zgłoszeniu informację o zabezpieczeniu medycznym uczestników.
Może być to podpisanie przez organizatora umowy z lokalnym ośrodkiem zdrowia lub gabinetem lekarskim, który zapewni taką opiekę, lub zatrudnienie pielęgniarki albo ratownika medycznego.
W przypadku obozów pod namiotami, obozów wędrownych z dala od ośrodków zdrowia, należy zapoznać się z Instrukcją Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 24 czerwca 2010 r. w sprawie wymagań higieniczno-sanitarnych dla stacjonarnych obozów pod namiotami (Rozdział VII § 38 i § 39).
Jakie przepisy regulują prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych?
Zgodnie z informacją przekazaną przez Ministerstwo Zdrowia – uczestnicy wypoczynku mają prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.), co do zasady obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają uczniowie w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.
Dodatkowo, zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 757 z późn. zm.), system Państwowe Ratownictwo Medyczne został utworzony w celu realizacji zadań państwa polegających na zapewnieniu pomocy każdej osobie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.
6. Jaki stan nazywamy stanem nagłego zagrożenia zdrowotnego?
Zgodnie z definicją legalną wprowadzoną w art. 3 pkt. 8 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2013 r. poz. 757 z późn. zm.), stanem nagłego zagrożenia zdrowotnego określa się stan polegający na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub uszkodzenie ciała lub utrata życia, wymagający podjęcia natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych i leczenia.
W związku z powyższym należy podkreślić, iż uczniowie znajdujący się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, mają zapewnione prawo do świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych przez jednostki systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne, tj., zespoły ratownictwa medycznego, w tym lotnicze zespoły ratownictwa medycznego oraz szpitalne oddziały ratunkowe, na których świadczenia zawarto umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (art. 32 ust. 1 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym).
7. Czy wychowawca wypoczynku może podawać leki uczestnikowi wypoczynku?
Osoby nieposiadające uprawnień do sprawowania opieki medycznej, mogą podać dziecku leki wyłącznie za zgodą rodziców – w innym przypadku osoby nie mają takich uprawnień.
8. Czy jest obowiązek posiadania badań sanitarno – epidemiologicznych (książeczka sanepidu)?
Wg Głównego Inspektoratu Sanitarnego, Departamentu Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi, obecnie nie mogą być już wydawane książeczki sanitarno-epidemiologiczne, ani dokonywane w nich nowe wpisy. Badanie sanitarno-epidemiologiczne dokumentowane może być aktualnie wyłącznie w postaci orzeczenia lekarskiego dla celów sanitarno-epidemiologicznych. Orzeczenie może mieć dowolną formę dokumentu pisemnego, o ile zawarto w nim informacje, o których mowa w art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2013 r. poz. 947 z późn. zm.).
Dotychczasowe badania, które zostały udokumentowane w książeczkach sanitarno-epidemiologicznych, zachowują wciąż ważność, o ile nie upłynął jeszcze wskazany przez lekarza w książeczce termin wykonania kolejnego badania dla celów sanitarno-epidemiologicznych.
Z merytorycznego punktu widzenia badania lekarskie, które obejmuje wywiad lekarski i badanie fizykalne (a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, także RTG klatki piersiowej zgodnie z decyzją lekarza) powinno być wykonywane u wszystkich osób podejmujących pracę, która jest związana z opieką nad dziećmi w wieku poniżej 6 r. życia, ze względu na szczególną podatność dzieci w tym wieku na zakażenie gruźlicą.
Kierowanie pracowników oraz osób zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych na badania sanitarno-epidemiologiczne jest uregulowane ww. ustawą.
Badania sanitarno-epidemiologiczne mają na celu zapewnienie ochrony zdrowia, nie pracownika, lecz osób trzecich (w tym przypadku podopiecznych) mogących ulec zakażeniu w wyniku kontaktu z zakażonym pracownikiem wykonującym prace, przy których istnieje możliwość przeniesienia czynnika zakaźnego. Badania do celów sanitarno-epidemiologicznych, zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy, powinny być wykonane u wszystkich osób podejmujących lub wykonujących prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby, a więc także osób zatrudnionych na podstawie umów cywilno-prawnych. Wyżej wymienione okoliczności mogą zachodzić również w przypadku pracowników podmiotów prowadzących działalność wychowawczą, w przypadku prac związanych z ciągłym kontaktem z ludźmi stwarzających zagrożenie przeniesienia drogą oddechową na inne osoby.
Odrębną grupę stanowią natomiast osoby zatrudnione na stanowiskach związanych z ryzykiem przeniesienia zakażenia drogą pokarmową (osoby zatrudnione na stanowiskach związanych z przygotowywaniem, wydawaniem i podawaniem podopiecznym posiłków w związku z istniejącym zagrożeniem przeniesienia drogą pokarmową zakażenia na inne osoby). Badania u ww. osób, zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 3 ww. ustawy wykonywane są na podstawie skierowania przez pracodawcę albo zlecającego wykonanie pracy.
W jaki sposób zgłaszać informację o wycieczce zagranicznej organizowanej w ramach programu wypoczynku krajowego?
Informacja na ten temat, z dokładnym terminem wycieczki, trasa przejazdu i planowanym miejscem pobytu uczestników (miejscowość, kraj) powinna zostać podana w polu dotyczącym programu wypoczynku. Nie ma konieczności dokonywania zgłoszenia wyjazdu zagranicznego jako odrębnego wypoczynku.
Czy w związku ze zmianami w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz. U. Nr 12, poz. 67, z późn. zm.), wydane dotychczas zaświadczenia o ukończeniu kursów dla wychowawców kolonijnych i kierowników wypoczynku zachowują ważność?
TAK. Zaświadczenia o ukończeniu kursów dla kierowników wypoczynku lub kursów dla wychowawców kolonijnych zachowują ważność, a osoby, które je ukończyły spełniają warunek ukończenia odpowiednio kursu na kierownika wypoczynku lub wychowawcę wypoczynku.
Czy nauczyciel akademicki może być wychowawcą wypoczynku bez zaświadczenia o ukończeniu kursu?
NIE. W §12, ust.1. rozporządzenia wymienione są grupy osób, które mogą pełnić funkcję wychowawcy wypoczynku, przy czym za „nauczyciela” uznać należy osobę posiadającą wymagane kwalifikacje do zatrudnienia na stanowisku nauczyciela, a więc zarówno emerytowanego nauczyciela, jak i absolwenta szkoły wyższej, który uzyskał kwalifikacje do zatrudnienia na stanowisku nauczyciela w szkole lub placówce oświatowej. Tylko w przypadku jeżeli nauczyciel akademicki posiada ww. kwalifikacje, może zostać zatrudniony jako wychowawca wypoczynku.
Jakie kwalifikacje są niezbędne do kierowania wypoczynkiem?
Kierownikiem wypoczynku może być osoba, która:
nie była i nie jest karana;
ukończyła 18 lat;
posiada wykształcenie co najmniej średnie;
ukończyła kurs na kierownika wypoczynku;
posiada co najmniej trzyletni staż pracy dydaktyczno-wychowawczej lub opiekuńczo-wychowawczej.
Warunek, o którym mowa w pkt 3, nie dotyczy czynnych instruktorów harcerskich w stopniu co najmniej przewodnika, pełniących funkcję kierownika w formach wypoczynku prowadzonych przez organizacje harcerskie.
Warunek, o którym mowa w pkt 4, nie dotyczy osób zajmujących stanowiska kierownicze w szkołach i placówkach oraz czynnych instruktorów harcerskich w stopniu co najmniej podharcmistrza.
Warunek, o którym mowa w pkt 5, nie dotyczy nauczycieli oraz czynnych instruktorów harcerskich w stopniu co najmniej podharcmistrza.
13. Jakie kwalifikacje są niezbędne do pełnienia funkcji wychowawcy wypoczynku?
Wychowawcą wypoczynku może być osoba, która:
nie była i nie jest karana;
ukończyła 18 lat;
posiada wykształcenie co najmniej średnie;
ukończyła kurs na wychowawcę wypoczynku.
Warunek, o którym mowa w pkt 3, nie dotyczy instruktorów harcerskich w stopniu co najmniej przewodnika, pełniących funkcję wychowawcy w formach wypoczynku prowadzonych przez organizacje harcerskie.
Warunek, o którym mowa w pkt 4, nie dotyczy nauczycieli, instruktorów harcerskich w stopniu co najmniej przewodnika, przodowników turystyki kwalifikowanej, instruktorów Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego oraz trenerów i instruktorów sportu.
Czy studenci muszą odbywać kurs na wychowawcę wypoczynku?
NIE, ale tylko do dnia 31 sierpnia 2015 r. – wychowawcami wypoczynku bez obowiązku odbycia kursu na wychowawcę wypoczynku mogą być:
studenci szkół wyższych kierunków i specjalności, których program obejmuje przygotowanie pedagogiczne, po odbyciu odpowiedniego przeszkolenia,
słuchacze kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów językowych, po odbyciu odpowiedniego przeszkolenia.
Od 1 września 2015 r. ww. osoby obowiązują wymagania określone w odpowiedzi na pytanie 13.
Jak należy rozumieć staż pracy dydaktyczno-wychowawczej lub opiekuńczo-wychowawczej?
Za pracę opiekuńczo-wychowawczą lub dydaktyczno-wychowawczą uznaje się pracę z dziećmi i młodzieżą w różnego typu placówkach, klubach sportowych, ośrodkach socjoterapeutycznych, świetlicach środowiskowych, domach kultury itd., przy czym wymagany „trzyletni staż pracy” oznacza trzy pełne lata doświadczenia, a nie np. trzy przepracowane sezony letniego wypoczynku. Zgodnie z ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502), staż może zostać uznany po przedstawieniu dokumentacji o zatrudnieniu (np. świadectwa pracy).
Jakie uprawnienia musi posiadać emerytowany dyrektor chcący zostać kierownikiem wypoczynku?
Konieczne jest posiadanie zaświadczenia o ukończeniu kursu kierowników wypoczynku. Obowiązek posiadania takiego zaświadczenia nie dotyczy wyłącznie osób zajmujących aktualnie stanowiska kierownicze w publicznych szkołach i placówkach. (§ 11 ust. 3 rozporządzenia).
Przez jaki okres czasu organizatorzy powinni przechowywać kopie dokumentów poświadczających kwalifikacje wychowawców i kierownika wypoczynku?
Zaleca się, by organizatorzy wypoczynku przechowywali kopie dokumentów poświadczających kwalifikacje kadry zatrudnianej do opieki nad uczestnikami i kierowania wypoczynkiem przez okres 3 lat.
W związku z likwidacja w 2010 r. karty kwalifikacyjnej obiektu, jakie formalności powinien spełnić właściciel obiektu, w którym organizowany będzie wypoczynek?
W związku z likwidacją karty kwalifikacyjnej, właściciel obiektu powinien być przygotowany do przesłania organizatorowi dwóch dokumentów:
ostatni protokół kontroli straży pożarnej (należy przygotować skan tego dokumentu w formacie pdf lub jpg; nie większy niż 2MB);
plan/szkic obiektu (należy przygotować skan tego dokumentu w formacie pdf lub jpg; nie większy niż 2MB).
Jeżeli organizator będzie chciał zorganizować wypoczynek w obiekcie to te dwa dokumenty będą wymagane jako załączniki do wniosku. Ponadto organizator może poprosić o inne informacje na temat obiektu (np. liczba umywalek czy ustępów; dane dotyczące umowy o wywóz śmieci itp.). Proponujemy by tego rodzaju dane przygotować na bazie tego co jest w rozporządzeniu w załączniku nr 1 i przesłać do organizatora, na jego prośbę.
Formularz, jaki organizator wyśle do właściwego kuratorium, automatycznie trafi do odpowiednich powiatowych służb (sanepid, straż pożarna) i wówczas służby będą miały informacje, ze wypoczynek odbywa się w konkretnych terminach, w konkretnym ośrodku i na podstawie tych informacji podejmą decyzje o ewentualnej kontroli.
Czy kierownik wypoczynku może być jednocześnie wychowawcą grupy uczestników wypoczynku?
NIE. Zgodnie z § 11 ust. 4 i § 12 ust. 4 rozporządzenia, każda z tych osób ma wyznaczony inny zakres obowiązków i odpowiedzialności za realizację swoich zadań. Łączenie funkcji kierownika i wychowawcy uniemożliwia spełnianie przez kierownika podstawowych funkcji związanych np. z delegowaniem zadań wychowawcom oraz sprawowaniem kontroli nad realizacją tych zadań.
Czy polscy organizatorzy wypoczynku winni zgłaszać wypoczynek, w którym bierze udział młodzież z zagranicy pod opieką zagranicznych opiekunów?
TAK. Po pierwsze, organizator winien wyznaczyć polskiego kierownika wypoczynku, który posiada wszystkie kwalifikacje określone w rozporządzeniu. W przypadku kadry opiekunów z zagranicy, w formularzu zgłoszenia należy podać jej kwalifikacje (bez względu na to czy odpowiadają one minimalnym wymogom, jakie muszą spełniać wychowawcy, określone w rozporządzeniu), a kierownik winien przechowywać dokumenty dotyczące tej kadry podczas wypoczynku i udostępnić wizytatorom w przypadku kontroli. Zaleca się organizatorom/kierownikowi, by posiadali również informacje o uczestnikach wypoczynku z zagranicy w postaci zbliżonej do kart kwalifikacyjnych (w tym np. informacje o stanie zdrowia, dokumenty potwierdzające ubezpieczenie uczestników za granicą i in.). Poza tym należy pamiętać, że organizator musi spełnić inne wymogi dotyczące zgłaszania wypoczynku, takie jak np. przesłanie odpowiednich załączników dotyczących miejsca wypoczynku.
Czy wypoczynek organizowany podczas ferii świątecznych też podlega zgłoszeniu?
TAK. Zgodnie z ustawą o systemie oświaty, art. 92a. ust. 1. w czasie wolnym od zajęć szkolnych dla uczniów mogą być organizowane kolonie, obozy i inne formy wypoczynku. Z rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie organizacji roku szkolnego wynika, że czasem wolnym od zajęć dydaktyczno – wychowawczych są okresy wymienione § 3 ust. 1, pkt 1 (zimowa przerwa świąteczna), pkt 2 (ferie zimowe), pkt 3 (wiosenna przerwa świąteczna) i pkt 4 (ferie letnie). Te zapisy decydują o tym, że zgłoszeniu podlega zarówno wypoczynek w okresie wakacji, ferii zimowych jak i zimowej i wiosennej przerwy świątecznej.
Jakie upoważnienie powinien posiadać pracownik kuratorium oświaty, aby dokonać kontroli wypoczynku?
Kurator oświaty wyznacza wizytatorów, którzy w okresie trwania ferii zimowych i letnich oraz zimowej i wiosennej przerwy świątecznej mają prawo do kontroli przestrzegania warunków pobytu i stanu bezpieczeństwa uczestników wszystkich form wypoczynku dzieci i młodzieży. Dokumentami, który uprawniają do podejmowania tych działań są: ważna legitymacja służbowa pracownika kuratorium oświaty albo pisemne upoważnienie wystawione przez kuratora oświaty.
Czy kierownik i wychowawca wypoczynku powinien posiadać informację z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności?
TAK. Od 26 maja 2014 r. w czasie wypoczynku organizowanego dla dzieci i młodzieży wychowawcą lub kierownikiem nie może być osoba karana za umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu na szkodę małoletniego, przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności na szkodę małoletniego, przestępstwo przeciwko rodzinie i opiece, z wyjątkiem przestępstwa określonego w art. 209 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.), przestępstwo określone w rozdziale 7 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2012 r. poz. 124) albo osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi, lub obowiązek powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania się z określonymi osobami lub zakaz opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu.
W celu potwierdzenia ww. warunku, kandydat na wychowawcę lub kierownika wypoczynku jest obowiązany przedstawić organizatorowi wypoczynku dzieci i młodzieży informację z Krajowego Rejestru Karnego.
Kandydat na wychowawcę lub kierownika wypoczynku, który jednocześnie jest zatrudniony na podstawie przepisów, które zawierają warunek niekaralności za przestępstwo popełnione umyślnie, składa w formie pisemnej oświadczenie o niekaralności za przestępstwa, o których mowa powyżej.
Ile kosztuje uzyskanie zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego (zaświadczenie o niekaralności)? Koszt uzyskania informacji o osobie, w wersji papierowej wynosi 30 zł, zaś w wersji elektronicznej – 20 zł.
Jak kierownik i wychowawca wypoczynku ma występować po zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego?
osobiście w jednym z Punktów Informacyjnych KRK albo w Biurze Informacyjnym KRK,
można wysłać podpisany i opłacony formularz pocztą do wybranego Punktu Informacyjnego KRK albo do siedziby Biura.
Szczegółowe odpowiedzi na stronie http://bip.ms.gov.pl/pl/rejestry-i-ewidencje/krajowy-rejestr-karny/pytania-i-odpowiedzi/
Jak wolontariusz ma występować po bezpłatne zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego?
Kandydat na wychowawcę lub kierownika formy wypoczynku dzieci i młodzieży będący wolontariuszem, aby móc skorzystać ze zwolnienia z opłaty za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego, stosownie do art. 24 ust. 1a ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. z 2012 r. poz. 654 z późn. zm.), powinien:
a) w przypadku wystąpienia o zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego w formie papierowej – przywołać w punkcie 11 formularza „Zapytanie o udzielenie informacji o osobie” art. 24 ust. 1a ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. z 2012 r. poz. 654 z późn. zm.) w zw. z art. 92a ust. 1b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) oraz dołączyć do formularza pismo sporządzone przez organizatora wypoczynku potwierdzające, że ta osoba jest wolontariuszem będącym kandydatem na wychowawcę lub kierownika formy wypoczynku. Pismo pozostanie w urzędzie na dowód wydania informacji z KRK bez pobrania opłaty;
b) w przypadku wystąpienia o zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (e-Platforma/e-KRK) – zaznaczyć odpowiednie pole w formularzu, wskazujące na bycie kandydatem na wychowawcę lub kierownika formy wypoczynku oraz załączyć skan pisma, sporządzonego przez organizatora wypoczynku, potwierdzającego, że ta osoba jest wolontariuszem będącym kandydatem na wychowawcę lub kierownika formy wypoczynku.
W sprawach związanych z organizacją wypoczynku dzieci i młodzieży prosimy o kontakt z właściwym kuratorium oświaty.
Prosimy o kierowanie pytań związanych z działaniem systemu rejestracji na adres e-mail: wypoczynek@men.gov.pl
Lista rzeczy w bagażu dziecka
Zapewne nikomu nie trzeba tłumaczyć jak ważną sprawą (zarówno dla dobrego samopoczucia dziecka, jak i rodzica) jest prawidłowy wybór miejsca i rodzaju zorganizowanego wypoczynku, szczególnie w przypadku samodzielnego wyjazdu dziecka po raz pierwszy. Przede wszystkim musi to być wspólna decyzja uwzględniająca potrzeby nie tylko rodziców czy opiekunów, ale przede wszystkim głównego zainteresowanego – dziecka. Oczywiście wyjazd powinien być dostosowany do stanu zdrowia dziecka, jego predyspozycji, ale także do możliwości finansowych oraz odległości, którą dziecko musi pokonać.
Zasadniczą sprawą jest także skompletowanie bagażu, tak by był dostosowany do możliwości dziecka, gdyż niekiedy może nie być w pobliżu osoby, która mogłaby mu pomóc w niesieniu. Dobrze byłoby, gdyby był to jeden większy plecak, walizka lub torba, a dodatkowo niewielki plecak podręczny. Jeśli jest to wyjazd o charakterze sportowym, wymagany sprzęt (np. narty, snowboard) należy dobrać do warunków fizycznych i umiejętności dziecka.
Wypoczynek dzieci i młodzieży organizowany jest w czasie wolnym od zajęć szklonych, np. w wakacje lub ferie zimowe w formie obozów lub kolonii. Wypoczynek musi być zorganizowany zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania.
Każdy organizator wypoczynku zobowiązany jest zgłosić wypoczynek do kuratorium oświaty, na minimum 21 dni przed rozpoczęciem wypoczynku. Zgłoszenie wypoczynku odbywa się drogą elektroniczną poprzez wypełnienie formularza on-line zamieszczonego na niniejszej stronie oraz poprzez złożenie wydruku tego formularza (wraz z załącznikami) w kuratorium oświaty właściwym ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania organizatora. Zgłoszenie zawiera informacje dotyczące m.in. miejsca wypoczynku, liczby uczestników, kadrze opiekuńczej, programu.
Każdy rodzic może dowiedzieć się czy wypoczynek, na który wybiera się jego dziecko, został zgłoszony w specjalnej bazie danych uruchomionej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej dostępnej na stronie Baza wypoczynku.
Informacja o poszczególnych turnusach udostępniania jest służbom sprawującym nadzór nad bezpiecznym wypoczynkiem dzieci i młodzieży: Państwowej Straży Pożarnej oraz Państwowej Inspekcji Sanitarnej.
Wykwalifikowana kadra to jeden z najważniejszych warunków bezpiecznego i udanego wypoczynku dzieci i młodzieży. Kadra opiekuńcza tworzy niepowtarzalną atmosferę, pozwalającą na zintegrowanie wszystkich uczestników, tworzy urozmaicony, dostosowany do potrzeb uczestników program. Liczba wychowawców musi odpowiadać liczbie uczestników wypoczynku.
Zapraszamy również do odwiedzenia zakładki z pytaniami i odpowiedziami, w której umieszczono odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania dotyczące zgłaszania wypoczynku.
Ze względu na chęć ujednolicenia zasad zgłaszania półkolonii i innych form wypoczynku w miejscu zamieszkania na poziomie całego kraju, organizatorzy powinni zgłaszać te formy za pośrednictwem uproszczonego formularza nr 2.
Bezpieczny wypoczynek dzieci i młodzieży – Rada Ministrów przyjęła projekt MEN
Fot. Photogenica
Większe bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w czasie wypoczynku – to główny cel przyjętej przez rząd ustawy.
Zapewnienie profesjonalnej opieki wychowawczej, wzmocnienie nadzoru nad organizatorami wypoczynku w kraju i za granicą, rozszerzenie zakresu informacji dostępnych dla rodziców i opiekunów z elektronicznej bazy wypoczynku. To cele, które zostaną zrealizowane dzięki wdrożeniu rozwiązań zawartych w przyjętym we wtorek przez rząd projekcie nowelizacji ustawy o systemie oświaty oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym.
Aby wzmocnić bezpieczeństwo uczestników wypoczynku w czasie wakacji, ferii zimowych i przerw świątecznych na ich organizatorów nałożono obowiązek zapewnienia kadry mającej odpowiednie kwalifikacje. Dlatego zwiększony zostanie nadzór nad organizacją kursów na kierowników i wychowawców wypoczynku. W trakcie wypoczynku mają być też uwzględniane specjalne potrzeby edukacyjne jego uczestników, w szczególności wynikające z niepełnosprawności i niedostosowania społecznego lub zagrożenia takim niedostosowaniem. Jednocześnie nową grupą uprawnionych, mających pierwszeństwo do korzystania z wypoczynku finansowanego przez wojewodę będą dzieci żyjące w trudnych warunkach materialnych, w tym samotnie wychowywane.
Wprowadzając definicję wypoczynku poszerzono uprawnienia kuratora oświaty do sprawowania nadzoru nad wypoczynkiem, nie tylko w czasie ferii zimowych i letnich, ale także zimowej i wiosennej przerwy świątecznej. Jednocześnie w przypadku wykazania nieprawidłowości, które mogą stanowić zagrożenie dla życia lub zdrowia dzieci i młodzieży w trakcie wypoczynku, kurator oświaty będzie mógł zarządzić jego zakończenie i nakazać powrót wszystkich uczestników do domu.
Założono, że kurator oświaty nie będzie wydawał organizatorom wypoczynku zaświadczenia o zaakceptowanym zgłoszeniu wypoczynku. Potwierdzeniem akceptacji będzie umieszczenie takiego zgłoszenia w elektronicznej bazie wypoczynku. Szkoły i placówki organizujące wypoczynek, który nie musi być zgłaszany kuratorowi oświaty (trwający nie dłużej niż 3 dni), nie będą musiały przesyłać elektronicznej i papierowej wersji zgłoszenia wraz dokumentami potwierdzającymi bezpieczeństwo pożarowe obiektu lub terenu.
Wobec nierzetelnych organizatorów wypoczynku przewidziano sankcję grzywny. Kara taka będzie nakładana na organizatora, który zorganizował wypoczynek, mimo braku jego zgłoszenia w bazie wypoczynku oraz który nie poinformował kuratora oświaty o zmianach w zgłoszeniu, np. o zmianie wychowawcy lub liczbie dzieci.
Zasadniczo nowe przepisy mają wejść w życie 1 kwietnia 2016 r.
Departament Informacji i Promocji
Ministerstwo Edukacji Narodowej
Poradnik bezpiecznego wypoczynku
Dni wolne od zajęć szkolnych to doskonała okazja, aby zadbać o właściwy wypoczynek dzieci i młodzieży. Najważniejsze jest jednak, aby przygotowane przez organizatorów, a wybrane przez rodziców i dzieci formy wypoczynku nie tylko sprawiały radość i spełniały marzenia, ale miały także funkcję edukacyjną oraz pozostawiły wspaniałe wspomnienia.
Celem poradnika jest przekazanie w przystępny sposób wszystkim zainteresowanym, w szczególności organizatorom wypoczynku oraz rodzicom i opiekunom, głównych zasad dotyczących rejestracji, przebiegu i bezpieczeństwa wypoczynku dzieci i młodzieży, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.
Priorytetowe odprawy autobusów z dziećmi wyjeżdżającymi na wypoczynek za granicę
Służby graniczne realizują za pomocą elektronicznego systemu rezerwacji odpraw eBooking BUS usługę priorytetowych odpraw autobusów z dziećmi wyjeżdżającymi na wypoczynek za granicę oraz możliwość rezerwacji dokładnej godziny przekroczenia granicy.
Usługa dotyczy autokarów i busów przewożących ponad 70% dzieci i młodzieży do siedemnastego roku życia. Dodatkowo rodzice, przewodnicy, biura podróży lub inni organizatorzy wyjazdów mają możliwość dokładnego ustalenia terminu odprawy. Dzięki zgłoszeniu w systemie eBooking BUS, autokary i busy przewożące zorganizowane grupy szybciej przekraczają granicę, ponieważ służby graniczne, wykonując wcześniej część czynności kontrolnych i szybciej je odprawiają. Średnia odprawa autokaru trwa poniżej 10 minut.
Aktualnie można również zarezerwować dokładny czas odprawy, co pozwala na lepszą organizację czasu przejazdu przez granicę. Autokar zabukowany w systemie będzie mógł dotrzeć na granicę kilka minut przed zaplanowaną odprawą, a podróżni spędzą jeszcze mniej czasu na granicy. Decyduje kolejność zgłoszeń, ale wyjątkiem są autokary przewożące dzieci i młodzież, które będą odprawiane priorytetowo.
Z systemu można pobrać i wydrukować specjalny znak graficzny, który, po umieszczeniu za szybą autokaru, sprawia, że jest on łatwiej identyfikowalny dla służb granicznych.
adres do korespondencji: Izba Celna w Katowicach, Wydział Centrum Informacji Służby Celnej, 43-400 Cieszyn, ul. Bielska 47a
Zmiany w przepisach dotyczących organizacji kursów na kierownika i wychowawcę wypoczynku
W związku z zapytaniami kierowanymi do Ministerstwa Edukacji Narodowej, w sprawie zmian wprowadzonych w zasadach organizacji kursów na kierownika wypoczynku oraz na wychowawcę wypoczynku wyjaśniamy:
16 stycznia 2015 r. zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 stycznia 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz. U. poz. 109).
Celem nowelizacji rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 stycznia 1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania (Dz. U. Nr 12, poz. 67, z późn. zm.) była poprawa jakości i zwiększenie bezpieczeństwa opieki sprawowanej nad dziećmi i młodzieżą podczas wypoczynku organizowanego w czasie ferii letnich i zimowych.
Wprowadzone zmiany dotyczą organizacji kursów na kierowników i wychowawców wypoczynku dzieci i młodzieży szkolnej, wpłyną na podniesienie wiedzy i umiejętności, niezbędnych kierownikowi i wychowawcy wypoczynku, w czasie pracy z dziećmi i młodzieżą.
Wprowadzone w znowelizowanym rozporządzeniu zmiany dotyczą:
Zwolnienia czynnych instruktorów harcerskich w stopniu co najmniej podharcmistrza z obowiązku ukończenia kursu na kierownika wypoczynku.
Od 1 września 2015 r. studenci szkół wyższych kierunków i specjalności, których program obejmuje przygotowanie pedagogiczne oraz słuchacze kolegiów nauczycielskich i nauczycielskich kolegiów językowych, zamiast dotychczasowego odbycia „odpowiedniego przeszkolenia”, które było wymagane dla wychowawców wypoczynku, mają obowiązek ukończenia kursu na wychowawcę wypoczynku.
Nałożenia na organizatora wypoczynku obowiązku zapewnienia uczestnikom wypoczynku dostępu do opieki medycznej.
Tematyka programów kursów na kierownika wypoczynku i na wychowawcę wypoczynku została uzupełniona o zagadnienia dotyczące:
ratownictwa przedmedycznego z wykorzystaniem sprzętu do ćwiczeń udzielania pierwszej pomocy,
zasad postępowania w przypadku czynów karalnych popełnianych przez nieletnich oraz wykroczeń i przestępstw popełnianych przez opiekunów,
organizacji zajęć dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, uwzględnionych w programie kursu na wychowawcę wypoczynku,
zarządzania kryzysowego w programie kursu na kierownika.
Kursy na kierownika wypoczynku i na wychowawcę wypoczynku odbywają się w formach wykładów i zajęć praktycznych.
Na zakończenie kursu na kierownika wypoczynku i na wychowawcę wypoczynku organizator ma obowiązek przeprowadzenia egzaminu sprawdzającego zdobytą wiedzę i umiejętności uczestników podczas kursu.
Kursy na kierownika wypoczynku i na wychowawcę wypoczynku nie są organizowane przez kuratorów oświaty.
Instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 68a ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, mogą organizować kursy na kierownika wypoczynku i wychowawcę wypoczynku za zgodą i pod nadzorem kuratora oświaty.
Obowiązuje jednolity wzór zaświadczenia o ukończeniu kursu na kierownika wypoczynku oraz ukończeniu kursu na wychowawcę wypoczynku.
Umożliwiono osobom uczestniczącym w kursach dla kierowników wypoczynku lub kursach dla wychowawców wypoczynku, które rozpoczęły się na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie nowego rozporządzenia, zakończenie ich na starych zasadach.
Uznano, że osoby, które ukończyły kurs dla kierowników wypoczynku lub kurs dla wychowawców wypoczynku, na dotychczasowych zasadach, spełniają warunek ukończenia kursu na kierownika lub wychowawcę wypoczynku według nowych przepisów.
Zgłaszanie wypoczynku
Począwszy od 1 marca 2010 roku zgłoszenie wypoczynku odbywa się drogą elektroniczną poprzez wypełnienie formularza on-line zamieszczonego w internecie oraz poprzez złożenie wydruku tego formularza (wraz z załącznikami) w kuratorium oświaty właściwym ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania organizatora.
Rozporządzenie wprowadza dwa formularze zgłoszenia będące załącznikiem 1 i 2 do niniejszego rozporządzenia. Formularz znajdujący się w załączniku nr 1 jest właściwy dla tzw. dużych form wypoczynku, czyli tych które odbywają się w kraju, trwają powyżej 5 dni lub są organizowane dla więcej niż 25 uczestników. Formularz znajdujący się w załączniku 2 jest właściwy dla tzw. małych form wypoczynku, czyli wypoczynku trwającego do 5 dni i dla nie więcej niż 25 uczestników (warunek łączny) lub dla wypoczynku odbywającego się za granicą (bez względu na czas jego trwania i liczbę uczestników). Formularz właściwy dla tzw. małej formy wypoczynku służy również zgłoszeniu wypoczynku organizowanego w miejscu zamieszkania.
W celu wypełnienia formularza proszę zapoznać się z jego treścią dostępną w zakładce rozporządzenie. Umożliwi to zebranie wszystkich, niezbędnych informacji przed jego wypełnianiem. Formularza nie można edytować po jego przesłaniu do kuratorium. Przed wypełnieniem formularza proszę przygotować wymagane załączniki w wersji elektronicznej tj. w pliku w formacie JPG lub PDF. Wszelkich zmian w formularzu (polegających np. na zmianie miejsca wypoczynku, danych kierowników, i in.) przesłanym do kuratorium elektronicznie i listownie będzie można dokonać jedynie zgłaszając te poprawki w formie pisemnej do kuratorium oświaty właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedziby organizatora. Zasygnalizowane zmiany w formularzu będą nanoszone na wydruku przez kuratorium oświaty przyjmujące zgłoszenie.
Podczas wypełniania należy zwrócić uwagę na informacje i porady pojawiające się w sytuacji, gdy wybierzemy pole oznaczone znakiem zapytania. Informacje te mają za zadanie ułatwić poprawne wypełnianie formularza.
W trakcie rejestracji istnieje możliwość edycji wprowadzonych danych, które zapisują się automatycznie, aż do momentu ostatecznego ich przesłania. Wypełniony formularz zostanie automatycznie zapisany w formacie PDF. Należy go wydrukować, dodać załączniki w wersji papierowej i dostarczyć do kuratorium oświaty właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę organizatora w terminie wskazanym w rozporządzeniu.
Każdy organizator wypoczynku zobowiązany jest zgłosić wypoczynek do kuratorium oświaty, na minimum 21 dni przed rozpoczęciem wypoczynku.
Organizatorzy, którzy chcą zgłosić wypoczynek muszą najpierw dokonać rejestracji swoich danych poprzez założenie konta, podając przy tym adres e-mail, na który zostanie wysłana informacja zwrotna o dokonanej rejestracji (brak informacji o rejestracji organizatora za pośrednictwem poczty elektronicznej nie oznacza, że rejestracja organizatora nie powiodła się). Podany podczas rejestracji, adres e-mail może być również wykorzystywany do przypomnienia hasła organizatora. Organizator wypoczynku w systemie rejestruje się tylko raz i w kolejnych sezonach korzysta z utworzonego już konta.
System kont organizatorów umożliwia przyporządkowanie wielu zgłoszeń do odpowiedniego organizatora (np. poszczególnych turnusów), eliminuje konieczność wielokrotnego wprowadzania danych opisujących organizatora wypoczynku oraz umożliwia śledzenie statusu zgłoszeń.
Aby dokonać rejestracji organizatora wypoczynku przejdź do zakładki Rejestracja organizatora w menu głównym systemu rejestracji zgłoszeń wypoczynku.
Konta organizatorów wypoczynku, którzy zarejestrowali się w poprzednich sezonach są nadal aktywne i nie jest konieczna ich ponowna rejestracja. W celu odzyskania danych do logowania należy skorzystać z opcji Przypomnij hasło.
Zarządzanie wypoczynkiem
Ta sekcja przeznaczona jest dla:
organizatorów wypoczynku,
którzy w celu uzyskania dostępu do panelu zarządzania wypoczynkiem muszą najpierw zarejestrować się jako organizator. Po dokonaniu rejestracji należy przejść do panelu organizatora poprzez wybór odnośnika logowanie organizatora w menu głównym systemu rejestracji zgłoszeń.
Ta sekcja przeznaczona jest również dla:
przedstawicieli kuratoriów oświaty,
przedstawicieli państwowych powiatowych inspekcji sanitarnych,
przedstawicieli powiatowej (miejskiej) Państwowej Straży Pożarnej.
którzy muszą się zalogować do systemu za pomocą unikalnych haseł. Aby przejść do panelu zarządzania należy w menu głównym systemu rejestracji zgłoszeń wybrać odnośnik logowanie służb.
Rozporządzenie
Minister Edukacji Narodowej Katarzyna Hall podpisała rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasady jego organizowania i nadzorowania. Podpisane 9 grudnia 2009 roku rozporządzenie stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 92a ust. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.). Znowelizowane rozporządzenie wejdzie w życie 1 marca 2010 roku.
Zmiana właściwości miejscowej kuratora oświaty
Zgodnie z dotychczasowymi przepisami organizator zgłaszał placówkę wypoczynku kuratorowi właściwemu ze względu na miejsce, w którym odbywa się wypoczynek. Nowelizacja wprowadza obowiązek takiego zgłoszenia u kuratora oświaty właściwego dla miejsca siedziby lub zamieszkania organizatora. Zaproponowane rozwiązanie usprawni organizację wypoczynku dzieci, ponieważ organizatorzy i rodzice mają bliższy kontakt właśnie z kuratorium w swoim województwie. Dodatkowo pozwoli ono zmniejszyć obciążenia administracyjne kuratoriów w województwach, w których w okresie wolnym od nauki wypoczywa największa liczba dzieci i młodzieży szkolnej.
Formy wypoczynku i likwidacja terminu „placówka wypoczynku”
W rozporządzeniu odstąpiono od nazywania poszczególnych form wypoczynku „placówką” i zastąpiono je terminem „wypoczynek”. Na przestrzeni lat termin „placówka” budził liczne wątpliwości i utrudniał w praktyce stosowanie przepisów rozporządzenia sugerując, że np. obóz czy kolonie stanowią wyodrębnioną jednostkę organizacyjną.
Likwidacja karty kwalifikacyjnej obiektu i zastąpienie jej formularzem zgłoszenia wypoczynku
Nowelizacja zakłada, że zgłoszenie wypoczynku odbywać się będzie drogą elektroniczną poprzez wypełnienie formularza on-line zamieszczonego w Internecie oraz poprzez złożenie wydruku tego formularza (wraz z załącznikami) w kuratorium oświaty właściwym ze względu na miejsce siedziby lub zamieszkania organizatora. Wykorzystanie Internetu umożliwi sprawną wymianę informacji między kuratoriami oraz właściwymi miejscowo służbami (straż pożarna, inspekcja sanitarna). Nowelizacja likwiduje obowiązek posiadania karty kwalifikacyjnej obiektu. Jednocześnie obowiązek wypełnienia nowego formularza zgłoszenia oraz przedstawienia stosownych załączników spoczywa na organizatorze wypoczynku. Dla organizatorów, którzy planują wypoczynek trwający do 5 dni dla mniej niż 25 osób lub odbywający się poza granicami kraju, rozporządzenie wprowadza załącznik nr 2 stanowiący uproszczony formularz zgłoszenia.
Elektroniczna baza wypoczynku
Nowelizacja przewiduje utworzenie elektronicznej bazy danych o wypoczynku, która będzie zawierać informacje o numerach wydanych zaświadczeń, danych organizatora, liczbie uczestników oraz terminie i lokalizacji wypoczynku. Tego rodzaju rozwiązanie umożliwi rodzicom – zamierzającym wysłać dzieci na obóz czy kolonie – sprawdzenie wiarygodności ich organizatora oraz zgłoszenie uwag odpowiedniemu kuratorowi oświaty lub innym służbom, w sytuacji stwierdzenia przez nich nieprawidłowości w funkcjonowaniu wypoczynku. W celu zapewnienia pełnego bezpieczeństwa danych zamieszczanych w bazie, nowe rozwiązanie zostało skonsultowane z Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych.
Nowe obowiązki organizatora i kierownika wypoczynku
Rozporządzenie nakłada na organizatora obowiązek posiadania dokumentacji poświadczającej kwalifikacje kierownika wypoczynku oraz wychowawców (lub wolontariuszy). Jednocześnie na kierownika nakłada się obowiązek posiadania podczas trwania wypoczynku dostarczonych przez organizatora kopii dokumentacji poświadczającej kwalifikacje pracowników (lub wolontariuszy). Tym samym odpowiedzialność za właściwą weryfikację tych dokumentów ponosi organizator.
Organizatorom wypoczynku, którzy przed dniem wejścia w życie nowelizacji rozporządzenia złożyli dokumenty w celu zgłoszenia placówki, zostanie wydane zaświadczenie na podstawie dotychczasowych przepisów. W takiej sytuacji również organizowanie placówki i nadzór nad nią będą odbywać się na dotychczasowych zasadach.
Nowelizacja rozporządzenia jest wynikiem szerokich konsultacji społecznych i uwzględnia wnioski organizacji pozarządowych w tym zakresie.
Specjalistyczna grupa poszukiwawczo-ratownicza z psami z OSP Gdańsk prowadzi szkolenia zespołów do poszukiwań zaginionych osób. Od wielu lat prowadzi działalność edukacyjną skierowaną do dzieci i młodzieży z miasta Gdańska oraz województwa pomorskiego. Spotkania w szkołach uczą dzieci i młodzież jak zachowywać się w kontaktach z psami. Przekazywana wiedza i doświadczenia umożliwia zachowanie bezpieczeństwa w codziennym życiu z psem, jak również w sytuacji spotkania obcego czworonoga. OSP Gdańsk współpracuje w tym zakresie tażke z rodzicami oraz nauczycielami. Ponadto prowadzone są spotkania dotyczące zachowań podczas zaginięć, więcej informacji znajduje się na stronie OSP w Gdańsku
Golden five – międzynarodowy program edukacyjny przygotowujący nauczycieli gimnazjum do wspierania procesu adaptacji uczniów klas I, zapobiegania wykluczaniu uczniów i wypadaniu z systemu edukacji, a także przeciwdziałania zachowaniom ryzykownym nastolatków. Jest upowszechniany kaskadowo od 2007 r. przez aktualnie 87 instruktorów. Szczegółowy opis programu znajduje się na stronie Wydziału Wychowania i Profilaktyki ORE.
Szkoła dla rodziców i wychowawców
Program „Szkoła dla Rodziców i Wychowawców”. Głównym celem programu jest podnoszenie kompetencji wychowawczych rodziców i wychowawców, wspieranie ich w radzeniu sobie w codziennych kontaktach z dziećmi i młodzieżą. Program przyczynia się do budowania silnej więzi między rodzicami a dziećmi – najważniejszego czynnika chroniącego młodzież przed zachowaniami problemowymi, w tym sięgania po substancje psychoaktywne. Na warsztatach pt. „Nastolatek” rodzice uczą się, jak radzić sobie z problemami wieku dorastania takimi, jak: młodzieńczy bunt, zachowania ryzykowne nastolatków (narkotyki, przedwczesny seks), wpływ mediów. ORE prowadzi szkolenia edukatorów oraz realizatorów programu. Lista koordynatorów i przeszkolonych realizatorów w województwach dostępna jest na stronie programu „Szkoła dla Rodziców i Wychowawców”.
Koordynatorzy projektu z ramienia ORE:
Maria Talar: e-mail: maria.talar@ore.edu.pl; tel. (0-22) 570 83 28 , tel. kom. 0 787 661 889 (od poniedziałku do piątku w godz. 9.00-15.00).
Budowanie strategii pracy z dzieckiem przejawiającym zaburzenia zachowania w środowisku szkolnym i rodzinnym
Budowanie strategii pracy z dzieckiem przejawiającym zaburzenia zachowania w środowisku szkolnym i rodzinnym – Program ma na celu rozwijanie kompetencji kadr pedagogicznych w zakresie pracy z dzieckiem przejawiającym zaburzenia zachowania, jak również doskonalenie umiejętności współpracy specjalistów (psychologa, pedagoga z poradni psychologiczno-pedagogicznej lub ośrodka doskonalenia nauczycieli) ze środowiskiem szkolnym. Uczestnicy szkolenia poznają konkretne metody diagnozy sytuacji dziecka i zasady konstruowania dla niego strategii korygujących. Program upowszechniany jest na terenie 15 województw przez sieć 33 liderów posiadających 4 uprawnienia do szkolenia kadry pedagogicznej szkół i placówek. Więcej informacji na stronie Wydziału Specjalnych Potrzeb Edukacyjnych ORE.
Metody rozwiązywania sytuacji konfliktowych w szkole
Program Przeciwdziałania Przyjmowaniu Substancji Uzależniających przez Uczniów „Unplugged” opracowany został w ramach międzynarodowego programu EU-Drug Abuse Prevention (EU DAP) finansowanego przez Komisję Europejską. Skuteczność programu w odniesieniu do rozwiązania problemu używania substancji psychoaktywnych została potwierdzona w badaniach ewaluacyjnych przeprowadzonych w latach 2004-2006. Program Unplugged jest szkolnym programem profilaktyki uniwersalnej, adresowanym do młodzieży w wieku 12-14 lat. Program jest realizowany w klasach szkolnych, w formie 12 jednogodzinnych zajęć lekcyjnych oraz 3 spotkań dla rodziców uczniów uczestniczących w programie.
Cel programu
ograniczenie inicjowania używania substancji psychoaktywnych – tytoniu, alkoholu, narkotyków
ograniczenie rozwoju intensywności używania, tj. przejścia od fazy używania eksperymentalnego do fazy używania problemowego
Podstawy teoretyczne programu
pierwszy w Europie szkolny program profilaktyczny oparty na strategii Wszechstronnego Wpływu Społecznego (CSI), której komponenty obejmują edukację normatywną, wzmacnianie umiejętności indywidualnych i społecznych uczniów oraz dostrczenie wiedzy na temat ryzyka i konsekwencji używania substancji psychoaktywnych
skuteczność strategii w odniesieniu do rozwiązania problemu używania substancji psychoaktywnych została potwierdzona w literaturze naukowej i sprawdzona w praktyce
odwołuje się do wiedzy o predyktorach używania substancji psychoaktywnych w okresie dojrzewania i sposobach ich modyfikowania
uwzględnia wiedzę o czynnikach chroniących młodzież przed okazjonalnym i problemowym używaniem środków psychoaktywnych
odwołuje się do wiedzy z psychologii rozwojowej
Tematyka zajęć dla młodzieży
konformizm, przejawy nacisku grupowego i sposoby radzenia sobie z nim,
wiedza o czynnikach ryzyka i czynnikach chroniących przed piciem alkoholu, zróżnicowaniu podatności na alkohol w zależności od płci,
przekonania normatywne na temat rozpowszechnienia zjawiska używania substancji psychoaktywnych wśród młodych ludzi,
wiedza o przyczynach i następstwach palenia papierosów,
umiejętność komunikowania, umiejętność asertywnej obrony swoich racji oraz inne umiejętności interpersonalne i intrapersonalne, których niedostateczne opanowanie może skłaniać do używania substancji psychoaktywnych w sytuacjach towarzyskich,
wiedza o narkotykach.
Metody realizacji zajęć dla młodzieży
prezentacje, praca w grupach, zarządzanie kontraktem, zadanie domowe, scenka sytuacyjna, dyskusja plenarna, gra, informacje zwrotne.
Tematyka zajęć dla rodziców
informacje na temat kwestii psychologicznych i społecznych związanych z dojrzewaniem
informacje na temat narkotyków, używanie substancji psychoaktywnych jako element eksperymentalnych zachowań ryzykownych młodzieży
wpływ i rola rodziny w okresie dojrzewania
rozwój autonomii i tożsamości u nastolatków
konflikt pokoleń i konieczny rozwój rodziny
asertywność rodziców, wyznaczanie w rodzinie jasnych granic w zakresie używania substancji psychoaktywnych.
Skuteczność programu sprawdzano w badaniach eksperymentalnych z losowym doborem do grupy eksperymentalnej i kontrolnej zgodnie z kryteriami RCT (Randomized Control Trial). Przeprowadzono ewaluację formatywną, procesu oraz ewaluację wyników z badaniem efektów odroczonych programu.
Wyniki badań potwierdziły, że :
program jest skuteczny w ograniczaniu używania alkoholu, papierosów i narkotyków, a rezultaty utrzymują się ponad rok po programie
udział w programie zmniejsza ryzyko codziennego palenia papierosów i epizodów upijania się
program wzmacnia umiejętności odmawiania
program ogranicza pozytywne oczekiwania i postawy odnośnie alkoholu, tytoniu, marihuany i narkotyków
program jest bardziej skuteczny w zapobieganiu używania niż wpływu na zaprzestanie używania
występują różnice efektywności programu ze względu na płeć – program jest bardziej skuteczny w grupie chłopców niż dziewcząt.
Program przygotowuje nauczycieli do właściwego reagowania w sytuacjach kontaktu ucznia ze środkami psychoaktywnymi i podejmowania interwencji z udziałem ucznia i jego rodziców. Jest upowszechniany poprzez sieć 77 instruktorów rekomendowanych przez ORE. Program powinien być realizowany we współpracy z rodzicami. Przeszkolony nauczyciel przekazuje rodzicom ważne informacje na temat kontaktu dziecka z narkotykami i związanych z tym zagrożeń, wspiera ich i zawiera z nimi i z uczniem kontrakt. Kontrakt zobowiązuje ucznia do zaniechania używania środków odurzających, a rodziców i nauczyciela do wspólnego monitorowania postępowania dziecka. Szczegółowy opis programu znajduje się na stronie Wydziału Wychowania i Profilaktyki ORE
„Wybór należy do Ciebie”. interaktywna gra – Wybór należy do Ciebie jest narzędziem edukacyjnym w postaci gry planszowej, które ma za zadanie wzmocnienie wśród dzieci i młodzieży postaw sprzyjających ograniczaniu lub nie używaniu substancji psychoaktywnych, w szczególności narkotyków. Wybór należy do Ciebie. Interaktywna gra
ABC Przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Diagnoza, interwencja, pomoc
„ABC Przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Diagnoza, interwencja, pomoc”, Dorota Jaszczak-Kuźmińska, Katarzyna Michalska,
Uzależnienie behawioralne - profilaktyka i terapia
Nowe narkotyki - dopalacze. Informator dla rodziców, nauczycieli i pedagogów
„Nowe narkotyki – dopalacze. Informator dla rodziców, nauczycieli i pedagogów”. Edukacyjna broszura dla rodziców i nauczycieli zawierająca informacje na temat nowych substancji psychoaktywnych, zwanych „dopalaczami” link do publikacji
Poradnik dla rodziców O lekach, marihuanie, dopalaczach bez histerii
Poradnik dla rodziców „O lekach, marihuanie, dopalaczach bez histerii”. Poradnik przeznaczony jest dla wszystkich rodziców. Dla tych, którzy już zetknęli się z używaniem przez dzieci narkotyków, a także dla tych, którzy chcą dowiedzieć się więcej, choć nie mają tego problemu. Publikacja ta kierunkowana jest zarówno na zwiększenie wiedzy jak również zwiększenie umiejętności wychowawczych. Porusza m.in. zagadnienia związane ze zjawiskiem odurzania się lekami, używaniem marihuany, „dopalaczy” oraz przeciwdziałaniu im poprzez nawiązywanie poprawnych relacji z dorastającym dzieckiem, Poradnik dla rodziców O lekach, marihuanie, dopalaczach bez histerii
Bliżej siebie - dalej od narkotyków. Poradnik dla rodziców
Plakat „Zatrucie narkotykami – pierwsza pomoc”. Plakat zawierający najważniejsze informacje dotyczące udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w przypadku zatrucia narkotykami. Plakat Zatrucie narkotykami – pierwsza pomoc
Vademecum skutecznej profilaktyki problemów młodzieży. Przewodnik dla samorządowców i praktyków oparty na wynikach badań naukowych. Wydanie II
Nowe Narkotyki. Czy znasz prawdę o „dopalaczach”?”. Edukacyjno-informacyjna ulotka skierowana jest do młodzieży. Zawiera najważniejsze informacje o nowych narkotykach oraz o zasadach postępowania w sytuacji zagrożenia życia. Nowe Narkotyki. Czy znasz prawdę o dopalaczach ?
Narkotyki - ryzykowna droga
„Narkotyki – ryzykowna droga”. Edukacyjno-profilaktyczna broszura skierowana do młodzieży gimnazjalnej. Treści w niej zawarte mają na celu podniesienie wiedzy na temat ryzyka używania narkotyków i „dopalaczy”, mechanizmów chroniących przed używaniem narkotyków oraz podniesienie kompetencji z zakresu asertywności. Narkotyki – ryzykowna droga
Wybór należy do Ciebie - gra interaktywna
„Wybór należy do Ciebie”. interaktywna gra – Wybór należy do Ciebie jest narzędziem edukacyjnym w postaci gry planszowej, które ma za zadanie wzmocnienie wśród dzieci i młodzieży postaw sprzyjających ograniczaniu lub nie używaniu substancji psychoaktywnych, w szczególności narkotyków.
Plakat „Zatrucie narkotykami – pierwsza pomoc”. Plakat zawierający najważniejsze informacje dotyczące udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w przypadku zatrucia narkotykami. Link do plakatu
Krajowe Centrum ds. AIDS
Krajowe Centrum ds. AIDS realizuje politykę Państwa w zakresie zapobiegania HIV i zwalczania AIDS, określoną w „Harmonogramie realizacji Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom H’I V i Zwalczania AIDS” opracowanym na lata 2012-2016, poprzez m.in. profilaktykę zakażeń i zapewnienie odpowiedniego dostępu do informacji i edukacji.
Kolorowanka dla uczniów klas 0-3 – „Zawsze razem” oraz „Mali przyjaciele”
Materiały dla uczniów gimnazjum oraz dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych – „HIV? AIDS? O co kaman?” oraz komiks „Kontra AIDS”
Materiały dla uczniów pełnoletnich – broszurka „Druga strona wakacji” oraz elektroniczna kartka „Mój Walenty jest the best” –
Materiały dla uczennic pełnoletnich – „Kobieta, seks, zdrowie”
Podręcznik „Zapobieganie Narkomanii w Gminie”. Podręcznik przeznaczony jest dla przedstawicieli samorządów i lokalnych społeczności. Wiedza w nim zawarta, przykłady dobrych programów oraz niezbędne narzędzia – pozwolą na samodzielne przygotowanie i wdrażanie GPPN w gminach. Podręcznik Zapobieganie Narkomanii w Gminie
www.kbpn.gov.pl
kbpn.gov.pl – strona internetowa Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii,
www.dopalaczeinfo.pl
dopalaczeinfo.pl – portal edukacyjny informujący o zagrożeniach związanych z używaniem narkotyków (w tym tzw. dopalaczy), zawierający przepisy prawa,
programfred.pl – strona dotycząca programu wczesnej interwencji FreD goes net dla młodych osób w wieku 14-21 lat, które używają substancji psychoaktywnych w sposób okazjonalny lub szkodliwy,
www.uzaleznieniabehawioralne.pl
uzaleznieniabehawioralne.pl – portal adresowany do wszystkich osób zainteresowanych problematyką tzw. uzależnień behawioralnych, tj. takich, które wiążą się z określonym typem zachowań np. hazard, komputer czy Internet i nie są związane z używaniem substancji psychoaktywnych,
www.profnet.org.pl
profnet.org.pl – portal programu wsparcia organizacji pozarządowych realizujących profilaktykę uzależnień,
Telefon zaufania - narkomania +48 801 199 990
Telefon zaufania – narkomania +48 801 199 990 – czynny codziennie w godz. 16-21
Telefon zaufania - uzależnienia behawioralne +48 801 889 880
Telefon zaufania – uzależnienia behawioralne +48 801 889 880 – czynny codziennie w godz. 17-22.
Pomarańczowa linia 801 14 00 68
Infolinia czynna jest od poniedziałku do piątku w godz. 14.00 do 20.00 (telefon informacyjno-interwencyjny). W zamierzeniu organizatorów jest ona przede wszystkim formą wsparcia dla rodziców, obawiających się o bezpieczeństwo i zdrowie swoich dzieci; którzy czują się bezradni wobec faktu sięgania przez nastolatka po alkohol.
Informacja dotycząca Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych
Promowanie tradycji i kultury ludowej, poznawanie dobrej polskiej żywności i upowszechnienie idei edukacji w gospodarstwie rolnym to główne cele projektów realizowanych przez mieszkańców obszarów wiejskich w ramach Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych, która powstała w 2011 r. z inicjatywy Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Istotą działalności Zagrody Edukacyjnej jest przybliżenie społeczeństwu procesów zachodzących w naturalnym środowisku gospodarstwa wiejskiego. Idea ta przekłada się na konkretne cele edukacyjne realizowane z wykorzystaniem potencjału edukacyjnego gospodarstwa oraz jego przyrodniczego i kulturowego otoczenia.
W Zagrodach Edukacyjnych realizowana jest edukacja w zakresie: produkcji roślinnej, produkcji zwierzęcej, przetwórstwa płodów rolnych, świadomości ekologicznej i konsumenckiej, dziedzictwa kultury materialnej wsi, tradycyjnych zawodów, rękodzieła i twórczości ludowej.
Prowadzona w Zagrodach Edukacyjnych edukacja w zakresie przetwórstwa płodów rolnych oraz produkcji zwierzęcej przyczynia się do kształtowania postaw proekologicznych i prozdrowotnych dzieci i młodzieży. Zajęcia prowadzone w Zagrodach Edukacyjnych mogą być jednym ze sposobów realizacji środków towarzyszących które służą zapewnieniu skutecznego wykonania programu „Owoce i warzywa w szkole”, korelują ponadto z programem „Mleko w szkole”.
Gospodarstwa w sieci są rekomendowane i realizują cele edukacyjne kierowane nie tylko do dzieci i młodzieży, ale także do osób dorosłych.
Więcej informacji na temat Zagród Edukacyjnych znajduje się na stronie:
(37 votes, average: 4,08 out of 5)
Loading...
