Informacje o zmianach przepisów
w nowym roku szkolnym 2019/2020
Od nowego roku szkolnego 2019/2020 wchodzi w życie nowe brzmienie przepisu art. 26 ustawy Prawo oświatowe[1].
Działania zawarte w programie wychowawczo-profilaktycznym – skierowane
do uczniów, nauczycieli i rodziców powinny być przygotowane w oparciu o przeprowadzoną diagnozę potrzeb i problemów występujących w danej społeczności szkolnej. (Program wychowawczo-profilaktyczny uchwala rada rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną.)
Od obecnego roku szkolnego 2019/2020 szkoła została zobligowana do opracowania programu wychowawczo-profilaktycznego na podstawie wyników corocznej diagnozy w zakresie występujących w środowisku szkolnym potrzeb rozwojowych uczniów, w tym czynników chroniących i czynników ryzyka, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożeń związanych z używaniem substancji psychotropowych, środków zastępczych oraz nowych substancji psychoaktywnych.
Za przeprowadzenie diagnozy odpowiedzialny jest dyrektor szkoły albo upoważniony przez niego pracownik szkoły.
Narzędzia do diagnozy zapotrzebowania na działania wychowawcze
i profilaktyczne w środowisku szkoły do bezpłatnego pobrania:
Link https://www.profilaktycy.pl/index.php/produkty/narzedzia-do-diagnozy
Minister Edukacji Narodowej w podstawowych kierunkach realizacji polityki oświatowej państwa[1] na rok szkolny 2019/2020 ustalił w zakresie kontroli: „Zgodność z przepisami prawa funkcjonowania monitoringu wizyjnego
w szkołach” w publicznych szkołach podstawowych i ponadpodstawowych.
Nowelizacja z 25 maja 2018 r. ustawy Prawo oświatowe wprowadziła przepisem art. 108a uregulowanie zasad stosowania przez publiczne szkoły
i placówki systemu oświaty monitoringu wizyjnego. organizacja w szkole szczególnego nadzoru nad pomieszczeniami szkoły lub placówki lub terenem wokół szkoły lub placówki w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu powinna spełniać jednocześnie poniższe warunki:
Ponadto monitoring nie powinien stanowić środka nadzoru nad jakością wykonywania pracy przez pracowników szkoły lub placówki.
Monitoring nie obejmuje pomieszczeń, w których odbywają się zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, pomieszczeń, w których uczniom jest udzielana pomoc psychologiczno-pedagogiczna, pomieszczeń przeznaczonych do odpoczynku i rekreacji pracowników, pomieszczeń sanitarnohigienicznych, gabinetu profilaktyki zdrowotnej, szatni i przebieralni, chyba że stosowanie monitoringu w tych pomieszczeniach jest niezbędne ze względu na istniejące zagrożenie dla realizacji bezpieczeństwa i nie naruszy to godności oraz innych dóbr osobistych uczniów, pracowników i innych osób, w szczególności zostaną zastosowane techniki uniemożliwiające rozpoznanie przebywających w tych pomieszczeniach osób.
Dyrektor szkoły ma obowiązek poinformować uczniów i pracowników
o wprowadzeniu monitoringu nie później niż 14 dni przed jego uruchomieniem, a monitorowane pomieszczenia muszą być oznakowane nie później niż dzień przed włączeniem kamer.
Arkusze kontroli zostaną przygotowane przez MEN-DWKI i udostępnione
w grudniu/styczniu 2020
Od listopada 2018 r. obowiązują nowe przepisy wprowadzone nowelizacją rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach
i placówkach[3]. Wprowadzono m.in.:
Zgodnie z przepisami dyrektor szkoły zobowiązany jest do uwzględnienia
w planie zajęć dydaktyczno-wychowawczych:
Ponadto, §14 wprowadzono obowiązek zasięgnięcia opinii rady rodziców
i samorządu uczniowskiego przez dyrektora szkoły lub placówki w sprawie długości przerw międzylekcyjnych. Szkoła powinna mieć możliwość uwzględnienia w organizacji pracy swojej specyfiki oraz potrzeb uczniów (bez względu na wiek), w tym umożliwiać im spożycie posiłków.
Stosownie do zmienionego przepisu § 4a ww. rozporządzenia to do obowiązków dyrektora szkoły należy zapewnienie uczniom w szkole
lub placówce miejsca na pozostawianie podręczników i przyborów szkolnych. Sposób realizacji tego obowiązku zależy także od organu prowadzącego szkołę, który finansuje działalność szkoły.
1 września 2019 r. w życie wchodzi nowe brzmienie przepisu art. 10 ust. 7 ustawy Prawo oświatowe[2].
Organ prowadzący szkołę lub placówkę zobligowany jest do przekazania do szkół dla dzieci i młodzieży oraz placówek[3], z wyjątkiem szkół artystycznych realizujących wyłącznie kształcenie artystyczne, informacji o podmiotach wykonujących działalność leczniczą udzielających świadczeń zdrowotnych w zakresie leczenia stomatologicznego dla dzieci i młodzieży, finansowanych ze środków publicznych.
O informacje te powinien się zwrócić do wojewódzkiego oddziału NFZ, który zawiera kontrakty na stomatologię dziecięcą.
Dotychczas zagadnienia dotyczące profilaktycznej opieki zdrowotnej
nad uczniami były uregulowane w wielu aktach prawnych o zróżnicowanej randze.
Ustawa o opiece zdrowotnej nad uczniami określa zagadnienia niezbędne
do zapewnienia kompleksowej i systematycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi
i młodzieżą, w szczególności podmioty sprawujące tę opiekę oraz podmioty zapewniające warunki organizacyjne do realizacji opieki zdrowotnej w szkole,
a także zasady współpracy i wymiany informacji pomiędzy tymi podmiotami,
z uwzględnieniem zgody rodziców uczniów albo samych uczniów po osiągnięciu pełnoletności.
Ustawa nie dotyczy słuchaczy szkół dla dorosłych, branżowych szkół II stopnia
i szkół policealnych oraz uczniów szkół artystycznych realizujących wyłącznie kształcenie artystyczne.
Zgodnie z ustawą, opieka zdrowotna nad uczniami realizowana w szkole obejmuje:
Gabinety profilaktyki zdrowotnej (pielęgniarskie)
Organ prowadzący szkołę zapewnia uczniom możliwość korzystania z gabinetu profilaktyki zdrowotnej w szkole. Jeśli w szkole nie ma gabinetu profilaktyki zdrowotnej, pielęgniarka szkolna udziela świadczeń w miejscu wynikającym
z umowy z NFZ, tzn. w poradni POZ – sytuacja taka dotyczy zazwyczaj małych szkół w miejscowościach gdzie poradnia POZ jest w niewielkiej odległości
od szkoły. Pielęgniarka szkolna realizuje wówczas na terenie szkoły niektóre czynności, np. edukację zdrowotną, fluoryzację, natomiast badania przesiewowe – w gabinecie POZ.
Gabinety dentystyczne
Organ prowadzący szkołę zapewnia uczniom również możliwość korzystania
z gabinetu dentystycznego. Jeśli w szkole nie ma gabinetu dentystycznego, organ prowadzący szkołę zawiera porozumienie z podmiotem udzielającym świadczeń stomatologicznych dla dzieci, finansowanych ze środków publicznych, tzw. podmiotem współpracującym.
W ramach programu polityki zdrowotnej pn. „Poprawa dostępności do świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży w szkołach w 2018 r.” utworzono
41 gabinetów dentystycznych w szkołach, głównie z małych miejscowościach,
w których dostępność do świadczeń stomatologicznych jest utrudniona.
Uzupełniającym sposobem zapewnienia dostępności świadczeń stomatologicznych jest dentobus.
W ustawie przewidziano, aby uczniowie korzystali ze świadczeń stomatologicznych w gabinecie zlokalizowanym w szkole oraz w gabinecie współpracującym – poza kolejnością. Natomiast świadczenia stomatologiczne udzielane uczniom w dentobusie, w gabinecie szkolnym albo w gabinecie współpracującym są bezlimitowe.
Świadczenia zdrowotne udzielane na podstawie ustawy w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, sprawowanej przez pielęgniarką szkolną albo higienistkę szkolną, oraz w ramach realizowanej przez lekarza dentystę opieki stomatologicznej są finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Podmioty zapewniające warunki organizacyjne opieki
Podmiotami zapewniającymi warunki organizacyjne opieki zdrowotnej nad uczniami są:
1) dyrektor szkoły;
2) organ prowadzący szkołę.
Zadania dyrektora szkoły:
Dyrektor szkoły w celu zapewnienia warunków organizacyjnych opieki zdrowotnej nad uczniami współpracuje z:
Zadania organu prowadzącego szkołę:
Organ prowadzący szkołę zapewnia uczniom możliwość korzystania z:
1) gabinetu profilaktyki zdrowotnej, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe;
2) gabinetu dentystycznego spełniającego wymagania, o których mowa
w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej.
Organ prowadzący szkołę na podstawie umowy nieodpłatnie udostępnia pielęgniarce środowiska nauczania i wychowania albo higienistce szkolnej gabinet profilaktyki zdrowotnej w szkole. W przypadku braku gabinetu dentystycznego w szkole, organ prowadzący szkołę zawiera porozumienie
z podmiotem wykonującym działalność leczniczą udzielającym świadczeń zdrowotnych z zakresu leczenia stomatologicznego dla dzieci i młodzieży finansowanych ze środków publicznych, w którym określa się sposób organizacji udzielania świadczeń.
Integrująca rola pielęgniarki szkolnej
Głównym założeniem nowych przepisów jest określenie koordynującej roli pielęgniarki szkolnej oraz wskazanie obszarów współpracy wszystkich podmiotów i osób zaangażowanych w sprawowanie opieki nad uczniem (pielęgniarka/higienistka szkolna, lekarz dentysta, lekarz POZ) oraz odpowiedzialnych za stworzenie warunków organizacyjnych realizacji tej opieki
w szkole (dyrektor szkoły, organ prowadzący szkołę), a także rodziców, nauczycieli i innych pracowników szkoły (pedagog szkolny). Współpraca
ta polega na wymianie informacji i podejmowaniu wspólnych działań,
ze szczególnym uwzględnieniem promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej. Pielęgniarka szkolna współpracuje z dyrektorem oraz pracownikami szkoły ale nie jest pracownikiem szkoły.
Współpraca z rodzicami:
Ważnym elementem działań pielęgniarki szkolnej (albo higienistki szkolnej) przewidzianych w ustawie jest współpraca z rodzicami oraz pełnoletnimi uczniami, która polega na:
1) przekazywaniu informacji o:
2) informowaniu i wspieraniu rodziców lub pełnoletnich uczniów w:
3) uczestniczeniu w zebraniach z rodzicami albo zebraniach rady rodziców,
w celu omówienia zagadnień z zakresu edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia uczniów.
Ustawa przewiduje również, że w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego podczas transportu ucznia przez zespół ratownictwa medycznego do szpitala oraz w szpitalu do czasu przybycia rodziców może być obecna pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna albo opiekun faktyczny. Decyzję o obecności jednej z tych osób podczas transportu podejmuje kierownik zespołu ratownictwa medycznego po uzyskaniu zgody dyrektora szkoły.
Opieka nad uczniem niepełnosprawnym i przewlekle chorym
Istotnym obszarem jest zapewnienie opieki uczniom niepełnosprawnym
i przewlekle chorym podczas pobytu w szkole. W projekcie ustawy przyjęto,
że powinna być ona realizowana przez pielęgniarkę środowiska nauczania
i wychowania albo higienistkę szkolną. Jednak zapewnienie właściwiej opieki wymaga współpracy pielęgniarki albo higienistki szkolnej z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, rodzicami oraz dyrektorem i innymi pracownikami szkoły. Podawanie leków lub wykonywanie innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole przez pracowników szkoły może odbywać się wyłącznie za ich pisemną zgodą oraz za zgodą rodziców.
Ponadto, dyrektora szkoły zobowiązuje się do zapewniania pracownikom szkoły szkoleń lub innych form zdobycia wiedzy na temat sposobu postępowania wobec uczniów przewlekle chorych lub niepełnosprawnych, odpowiednio do potrzeb zdrowotnych tych uczniów. Celem wprowadzenia powyższych regulacji jest zapewnienie bezpiecznych warunków pobytu w szkole uczniom przewlekle chorym lub niepełnosprawnym.
Prawa pacjenta
Ważną kwestią jest też zapewnienie realizacji praw ucznia jako pacjenta,
w szczególności prawa do wyrażenia zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych oraz prawa do tajemnicy informacji o stanie zdrowia, w ramach współpracy pomiędzy pielęgniarką szkolną a dyrektorem szkoły czy radą pedagogiczną. Informacje przekazywane przez pielęgniarkę powinny dotyczyć określonych problemów zdrowotnych uczniów i być przekazywane w sposób zapewniający zachowanie tajemnicy (bez wskazywania konkretnych osób, których one dotyczą). Projekt zakłada, że świadczenia zdrowotne o charakterze profilaktycznym są udzielane w razie braku sprzeciwu, natomiast leczenie stomatologiczne wymaga pisemnej zgody rodzica albo pełnoletniego ucznia.
Monitorowanie
Ustawa określa ponadto kwestie monitorowania opieki zdrowotnej nad uczniami, przypisując zadania w tym zakresie wojewodom oraz Instytutowi Matki i Dziecka, który corocznie będzie opracowywał i przedstawiał Ministrowi Zdrowia informację o realizacji tej opieki.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia,
tj. 12 września 2019 r.
[1] Dz. U. z 2019 r. poz. 1148, z późn. zm.
[1] Art. 60 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2019 r.
poz. 1148).
[3] Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69, z późn. zm.
[2] Dz. U. z 2019 r. poz. 1148, z późn. zm.
[3] o których mowa w art. 2 pkt 7: młodzieżowe ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy
i wychowania, a także ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze umożliwiające dzieciom i młodzieży, o których mowa w art. 36 ust. 17, a także dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną z niepełnosprawności jest niepełnosprawność intelektualna, realizację odpowiednio obowiązku, o którym mowa w art. 31 ust. 4, obowiązku szkolnego
i obowiązku nauki.
Kategorie: Bez kategorii